czwartek, 28 kwietnia 2016

30. Nie cofnę się przed ofiarą życia

 Tomasz Zan, z prawej strony Urszula Kurkowska z lewej Basia Rogowska

Sławomir Pocztarski i jego koledzy z Szarych Szeregów

Byli bardzo młodzi, kiedy włączyli się do walki z okupantem. Najmłodsi przygotowywali się do pracy w służbach pomocniczych, najstarsi włączeni zostali do prawdziwej walki z bronią w ręku. Musieli nauczyć się odpowiedzialności nie tylko za siebie, ale i kolegów. Byli zobowiązani do złożenia przysięgi: „Ślubuję na twoje ręce pełnić służbę w Szarych Szeregach; tajemnic organizacyjnych dochować, do rozkazów służbowych się stosować”. Czy rozumieli słowa przysięgi? Rozumieli!  Miały one ogromne znaczenie, skoro po siedemdziesięciu kilku latach bez zająknięcia powtarzają rotę.  Pamiętają miejsca i okoliczności wypowiadania tych ważnych słów.
  Sławomir Pocztarski i jego koledzy, zanim złożyli przysięgę musieli swoją postawą i czynami udowodnić, że godni są zaufania. Po okresie próbnym  druh Degler powiadomił ich, że nadszedł ten oczekiwany dzień. Młodzi harcerze składali przysięgę w lutym 1943 roku. Spotkali się przy przystani „Spójnia”, naprzeciw Cytadeli. Wisła była częściowo zamarznięta. Dwunastu chłopców i dwie dziewczynki weszli na lód. Siedli po turecku, w harcerskim kręgu, w taki sposób, żeby nie byli widoczni z ulicy.
 Eugeniusz Tyrajski składał przysięgę w mieszkaniu kolegi przy ulicy Rozbrat. Odbierał ją Stanisław Broniewski „Orsza”, wtedy jeszcze był komendantem Chorągwi Warszawskiej. Obecny był również hufcowy Hufca Mokotów Górny Tadeusz Zawadzki „Zośka” i Jan Bytnar „Rudy”. Na podłodze była rozłożona flaga niemiecka, stał na niej maszt wykonany na tę okoliczność z przymocowanymi małymi flagami: polską, brytyjską, francuską i amerykańską.

3 listopada 1942 roku podzielono Szare Szeregi na trzy grupy wiekowe. Najstarsi, powyżej osiemnastego roku życia byli przydzielani do Grup Szturmowych. Tytus Karlikowski miał niecałe 16 lat. Po długiej rozmowie ze swoim hufcowym Jankiem Bytnarem „Rudym” zadecydowano, że zostanie włączony w szeregi GS. Przyrzeczenie składał w mieszkaniu kolegi przy ulicy Marszałkowskiej. Scenariusz podobny we wszystkich grupach – niemiecka flaga rozrzucona na podłodze, wcześniej  zabrali ją spod „Zachęty”,  paląca się lampka miała symbolizować ognisko. Przyrzeczenie odbierał hufcowy, Janek Bytnar „Rudy”. Ciągle byli związani z Szarymi Szeregami, ale byli już żołnierzami, ich zadaniem miało być m.in. wykonywanie egzekucji na katach, zdrajcach i konfidentach. Dlatego do przyrzeczenia harcerskiego była dodana końcówka: - w przypadku zagrożenia życia  nie cofnę się.

Związani z Armią Krajową i innymi organizacjami konspiracyjnymi składali przysięgę żołnierską: „ Przysięgam być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczpospolitej Polskiej, stać nieugięcie na straży jej honoru i o wyzwolenie Jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił, aż do ofiary mego życia”.
Janina Chmielińska współpracowała z Radą Główną Opiekuńczą. Wysłano ją z dziećmi na kolonie letnie. Kiedy w połowie lipca wracała, nie miała wątpliwości, że coraz bliżej do Powstania, wyczuwało się wyjątkową atmosferę zarówno wśród Polaków jak i Niemców. Działała w AK, ale podobnie jak jej koleżanki sanitariuszki,  przysięgi nie składała. Zaraz po powrocie do Warszawy, zostały wezwane przez swoją przełożoną Irenę Konopacką- Semadeni „Doktor Konstancję”. Na jej ręce złożyły przysięgę wojskową. Nie miała jeszcze 17 lat, została zaprzysiężonym żołnierzem AK.
Łączniczka Urszula Katarzyńska składała przysięgę w październiku 1942 roku, na ręce swojego dowódcy, Tomasza Zana. Ostatniego z rodu Zanów – jak z dumą mówi Pani Ula.
Każda z osób związanych z Podziemnym Państwem Polskim składała przysięgę, z cywilów stawali się wojskiem. Byli świadomi wagi wypowiadanych słów. Widzieli, że jeżeli będzie taka konieczność, to poświęcą życie - do tego zobowiązywała ich przysięga, to jest wpisane w los każdego żołnierza. O tych, którzy nigdy nie byli w konspiracji, a wierni byli przysiędze, której nie składali… O tych co ratowali, wspierali i jak było trzeba, poświęcali życie – o ludności cywilnej, wyjątkowej „armii” – innym razem.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz